Welk antimicrobieel middel ben jij?
Ben je ook benieuwd met welk antimicrobieel middel jouw persoonlijkheid matcht? Ben jij even extravert als meropenem? Of ben jij even perfectionistisch als flucloxacilline?
Van 18-24 november vindt jaarlijks de World AMR Awareness Week plaats. Dit is een wereldwijde campagne om het bewustzijn rond antimicrobiƫle resistentie (AMR) te vergroten. Resistentie ontstaat wanneer bacteriƫn, virussen, schimmels en parasieten niet langer reageren op antimicrobiƫle middelen. Om deze campagne te ondersteunen hebben de HOST ziekenhuisapothekers van de Vlaamse en Brusselse ziekenhuisnetwerken deze ludieke en informatieve quiz gemaakt.
Start hieronder en ontdek binnen 5 minuten welk antimicrobieel middel jij bent!
(P.S. Let goed op, zo maak je kans op een leuke prijsā¦ š)
š” Wist je dat? BacteriĆ«n zijn overal te vindenā¦ Op je huid en slijmvliezen bevinden zich al miljarden! Sommige hebben een celwand, anderen niet. BacteriĆ«n met een celwand worden opgedeeld in Gram-positieve en Gram-negatieve bacteriĆ«n. Dit is op basis van de structuur van hun celwand. De aan- of afwezigheid van deze celwand alsook de structuur ervan bepalen welke antibiotica werkzaam zijn tegen een bacterie.
š” Wist je dat? Smalspectrum antibiotica werken gericht op een specifieke groep bacteriĆ«n. Breedspectrum antibiotica schakelen meerdere soorten bacteriĆ«n tegelijk uit. Zodra gekend is welke kiem een infectie veroorzaakt, wordt een therapie dus best aangepast naar een smalspectrum antibioticum (= de-escalatie). Ze zijn niet zo āallroundā als breedspectrum antibiotica, maar richten hierdoor ook minder schade aan (bv. uitschakelen van goede bacteriĆ«n, minder nevenwerkingen). Door het gebruik van breedspectrum antibiotica te beperken kan antibioticaresistentie worden tegengegaan.
š” Wist je dat? Sommige antibiotica (bv. amoxicilline) kunnen gecombineerd worden met een extra component (bv. bĆØta-lactamase inhibitor zoals clavulaanzuur) om een breder spectrum aan bacteriĆ«n te verslaan. Door het toevoegen van zoān enzymremmer wordt het een krachtig, onafscheidelijk duo dat kan ingezet worden voor meer infecties dan het antibioticum afzonderlijk. Deze combinaties behoren dan ook tot de breedspectrum antibiotica, waardoor het gebruik ervan moet beperkt worden.
š” Wist je dat? Sommige antimicrobiĆ«le middelen (bv. vancomycine) vereisen een extra dosis bij aanvang van een behandeling. Zo is er snel een voldoende hoge concentratie aanwezig in het lichaam om direct werkzaam te zijn. Deze āoplaaddosisā kan je dus vergelijken met het starten van de dag met een stevige kop koffie!
š” Wist je dat? Zodra het kan, switch dan van intraveneuze (IV) naar per orale (PO) therapie! PatiĆ«nten die klinisch stabiel zijn en geen gastro-intestinale problemen hebben, kunnen veilig overschakelen naar een per oraal alternatief. Dit betekent meer comfort voor de patiĆ«nt, praktischer voor de verpleging alsook een sneller ontslag uit het ziekenhuis.
Sommige antibiotica behalen dezelfde concentratie in het lichaam onafhankelijk van de toedieningsvorm. Deze āabsorptietoppersā (bv. levofloxacine, clindamycine, fluconazole) kunnen veilig een IV/PO switch ondergaan. Sommige middelen zijn niet beschikbaar in PO vorm, dan kan een switch naar een ander, gelijkwaardig middel worden voorgesteld. Let op: sommige infecties vereisen een IV behandeling! Bespreek dit steeds met de behandelende arts of vraag raad aan een infectioloog/microbioloog.
š” Wist je dat? Tijdsafhankelijke antibiotica (bv. flucloxacilline, piperacilline/tazobactam) werken optimaal bij een maximale blootstellingstijd aan het micro-organisme. Dit kan door ze frequent (en optimaal gespreid) toe te dienen per dag, via een continue infusie of met een verlengde infusieduur. Concentratieafhankelijke antibiotica (bv. amikacine) kan je vergelijken met een kortdurende krachttraining. Zij willen een zo hoog mogelijke concentratie bekomen in het lichaam na de toediening om zo krachtig mogelijk te werken. Sommige antibiotica werken via een combinatie van beide principes (bv. vancomycine).
š” Wist je dat? De werkzaamheid van sommige antibiotica wordt beĆÆnvloed door voeding. Fluorochinolonen (bv. ciprofloxacine) binden bijvoorbeeld met calcium in melkproducten of magnesium in voedingssupplementen. Daarom geef je deze 1 uur voor of 2 uur na de inname van voeding om werkzaam te zijn. Andere antibiotica (bv. amoxicilline/clavulaanzuur) combineer je dan best wel met voeding om gastro-intestinale klachten te verminderen. Twijfel je over het correcte toedieningstijdstip? De behandelende arts of apotheker kan je hierbij adviseren.
š” Wist je dat? Het correct gebruik van antimicrobiĆ«le middelen is essentieel om het risico op resistentie te beperken. De keuze is afhankelijk van de indicatie, de kiem Ć©n de patiĆ«nt. Daarnaast is het ook belangrijk om de correcte dosis (voldoende hoog), correcte duur (zo kort mogelijk) en correcte toedieningsfrequentie te respecteren. Wist je dat de nierfunctie van de patiĆ«nt ook invloed heeft op het bepalen van de correcte dosis?
Lokale richtlijnen worden best nageleefd. Ze zijn gebaseerd op nationale richtlijnen (zoals de Infectiologiegids (IGGI) of de ambulante Antibioticagids BAPCOC) en internationale richtlijnen. Daarnaast houden ze ook rekening met de lokale epidemiologie. De richtlijnen omvatten profylaxe, empirie en de gerichte behandeling van infecties.
š” Wist je dat? Sinds 01/07/2023 is er een terugbetalingsovereenkomst in BelgiĆ« voor Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy (OPAT). Op deze manier kan een klinisch stabiele patiĆ«nt waarbij een IV antibioticabehandeling noodzakelijk is op een veilige manier zijn behandeling thuis verderzetten.
De thuisverpleging komt dagelijks langs voor de toediening van antibiotica en de verzorging van de katheter. Dit betekent meer comfort voor de patiƫnt, voorkomen van zorggerelateerde infecties, kostenbesparing en een korter ziekenhuisverblijf. Bekijk zeker eens de lokale richtlijnen in jouw ziekenhuis(netwerk)!
š” Wist je dat? De laatste decennia is er wereldwijd een toename van moeilijk behandelbare multidrug-resistente organismen (MDROās). Er zijn slechts een beperkt aantal antimicrobiĆ«le middelen die tegen deze MDROās kunnen worden ingezet, deze worden reserve antimicrobiĆ«le middelen genoemd. Het zijn enerzijds nieuwe middelen (bv. ceftazidim/avibactam) die de afgelopen jaren op de markt zijn gekomen, alsook oudere āvergetenā middelen.
Het zijn (meestal) breedspectrum antimicrobiƫle middelen die meer nevenwerkingen veroorzaken, een negatieve impact op het microbioom hebben en leiden tot resistentie bij veelvuldig gebruik. Daarenboven zijn ze vaak ook erg duur en zijn ze niet altijd beschikbaar en/of terugbetaald in Belgiƫ. Ze moeten dus met de grootste zorgvuldigheid worden gebruikt. Om deze reden kunnen ze vaak enkel opgestart worden in samenspraak met een infectioloog/microbioloog.
Welke stelling is fout?
Het zijn niet concentratieafhankelijke maar tijdsafhankelijke antibiotica die je best frequent per dag toedient en die je optimaal spreidt over 24 uur. Bij een intraveneuze toediening is dit idealiter via een continue infusie of met een verlengde infusieduur.
Had jij dit correct? Vergeet dan zeker niet jouw gegevens in te vullen en maak kans op een prijs!
WIN
Had jij de kennisvraag juist? Maak dan kans op één van de prijzen door jouw gegevens hieronder in te vullen.
Iedereen kent jou, en jij kent iedereen! Door je brede interesses en sociale persoonlijkheid heb je een grote, gevarieerde vriendenkring. Je hebt een realistische ingesteldheid, en bent je bewust van jouw positieve Ć©n negatieve eigenschappen. Op het werk ben je een echte teamplayer die ervan houdt om mensen bij elkaar te brengen en samen geweldige dingen te bereiken. Je hebt een passie voor lekker eten, die je graag deelt met je hechte vrienden. Gezellige diners zijn dan ook helemaal jouw ding.
Wist je dat?
Amoxicilline/clavulaanzuur is een tijdsafhankelijk antibioticum en bestaat uit de combinatie van een penicilline (amoxicilline) en een bĆØta-lactamase inhibitor (clavulaanzuur). Door deze combinatie is het werkzaam tegen een breder spectrum aan bacteriĆ«n dan amoxicilline afzonderlijk. Dit zorgt wel voor bijkomende bijwerkingen, bv. misselijkheid en gastro-intestinale problemen. Door inname bij de maaltijd kan dit beperkt worden. Aangezien het een breedspectrum antibioticum is, kan het ingezet worden voor verschillende type infecties: luchtweginfecties, abdominale infecties, urineweginfecties,ā¦ Het is het meest gebruikte antibioticum in BelgiĆ«, zowel in de ziekenhuizen als in de ambulante sector.
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #3 percent} Meropenem
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #7 percent} Voriconazole
{result #8 percent} Vancomycine
Je ben een echte duizendpoot en lijkt wel een eindeloze lijst van interesses en talenten te hebben. Of het nu gaat om kunst, wetenschap of sport, je bent steeds bereid je horizon te verbreden. Altijd vol energie en enthousiasme, ben je een graag geziene persoon op sociale bijeenkomsten. Daarnaast heeft familie een belangrijke rol in jouw leven. Jouw guilty pleasure? Sudokuās, kruiswoordraadsels en andere ābrain trainersā.
Wist je dat?
Ceftriaxone is een tijdsafhankelijk antibioticum dat behoort tot de grote groep van de cefalosporines. Het is net zoals ceftazidim en cefotaxim een 3de generatie cefalosporine. Het is een antibioticum dat wereldwijd vaak wordt gebruikt gezien zijn breed spectrum, alsook lage toxiciteit. Aangezien ceftriaxone werkzaam is tegen zowel grampositieve als gramnegatieve bacteriĆ«n (behalve Pseudomonas aeruginosa), kan het ingezet worden voor verschillende type infecties: luchtweginfecties, gastro-intestinale infecties, urineweginfecties, orthopedische infecties,... Daarnaast wordt het ook gebruikt voor enkele SOAās zoals een gonorroe of syfilis. Ceftriaxone kan alleen IV of IM gegeven worden, en is niet in orale vorm beschikbaar. Typerend voor ceftriaxone is de penetratie in het cerebrospinaal vocht (hersenvocht). Hierdoor is het ook geschikt voor de behandeling van meningitis.
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #3 percent} Meropenem
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #7 percent} Voriconazole
{result #8 percent} Vancomycine
Je bent extravert, zelfzeker en komt duidelijk op voor jouw mening. Door je brede interesses en sociale persoonlijkheid zal jouw aanwezigheid nooit onopgemerkt blijven. Maar anderen denken er niet altijd hetzelfde over, en wensen dat je soms wat gereserveerder was... Je durft avonturen aan te gaan waar anderen voor terug deinzen. Jouw betrouwbare karakter zorgt ervoor dat jij degene bent tot wie ze zich vaak wenden als het moeilijk wordt.
Wist je dat?
Meropenem is een tijdsafhankelijk antibioticum dat behoort tot de groep van carbapenems. Het is een heel breedspectrum antibiotica dat wordt gereserveerd voor moeilijk behandelbare gramnegatieve infecties. Ze behoren daarom tot de reserve antibiotica. Helaas zijn er de laatste decennia bacteriĆ«n in opmars die resistent zijn tegen meropenem (nl. CRE, carbapenem-resistente Enterobacterales). Deze bacteriĆ«n zijn zeer moeilijk te behandelen en daarom vaak dodelijk. Sinds 2022 is de combinatie meropenem met vaborbactam (een carbapenemase inhibitor) beschikbaar op de Belgische markt (VaboremĀ®). Deze combinatie kan nog een laatste redmiddel zijn in geval van zoān ernstige infecties. Meropenem is enkel beschikbaar in intraveneuze vorm en kan verlengd worden toegediend met een hoge MIC. In praktijk is dit enkel mogelijk via meerdere toedieningen per dag met een verlengde infusieduur (bv. over 3 uur) gezien de beperkte stabiliteit.
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #3 percent} Meropenem
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #7 percent} Voriconazole
{result #8 percent} Vancomycine
Perfectionistisch, gedisciplineerd en integer zijn kenmerken die jou het beste omschrijven. Je bent eerder introvert van karakter en komt volledig tot rust in je eigen omgeving. Je gaat steeds grondig en doelgericht te werk en onderzoekt alles tot op het bot. Hiervoor neem je graag voldoende tijd, wat waarschijnlijk het gevolg is van je perfectionistisch kantje. Je hebt een uiterst positieve kijk op het leven, zelfs in moeilijke tijden.
Wist je dat?
Flucloxacilline is een penicillinase-resistent penicilline met een goede activiteit tegen een beperkte groep van grampositieve bacteriƫn, nl. stafylokokken. Het is een smalspectrum antibioticum dat wordt gebruikt bij infecties van de huid- en weke delen en bij bewezen infecties met methicilline gevoelige Staphylococcus aureus (MSSA). Het is een tijdsafhankelijk antibioticum waardoor het 4 tot 6 keer per dag of via een continue infusie wordt toegediend. Gezien zijn beperkte biologische beschikbaarheid is het geen geschikte kandidaat voor een IV/PO switch (tenzij een absorptietest wordt uitgevoerd). Bij per orale toediening moet een interval van 1 uur voor of 2 uur na de maaltijd worden gerespecteerd voor een goede werkzaamheid te verzekeren.
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #3 percent} Meropenem
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #7 percent} Voriconazole
{result #8 percent} Vancomycine
Jong, extravert, intelligent en sociaal; jij kan de wereld aan! Je vertoeft graag in de aanwezigheid van vrienden en familie, die je door dik en dun zal verdedigen. Een wandeling door het park verkies je boven een hardlooprondje. Als er belangrijke beslissingen genomen dienen te worden, neem je hier je tijd voor. Je bent een doorzetter en hebt een sterke eigen wil, niets of niemand houdt je tegen. Toch keert het tij soms snel, dus wees voorzichtig en druk af en toe op de pauzeknop.
Wist je dat?
Ceftazidim/avibactam (ook wel gekend als ZaviceftaĀ®) bestaat uit twee werkzame stoffen: ceftazidim (een 3de generatie cefalosporine) en avibactam (een betalactamase inhibitor). Door deze combinatie is het een breedspectrum antibioticum dat werkzaam is tegen moeilijk behandelbare bacteriĆ«n. Het is voorbehouden voor ernstige gecompliceerde intra-abdominale en urineweginfecties en infecties met multiresistente gramnegatieve kiemen (nl. carbapenem-resistente Enterobacterales klasse A en D). Daarom wordt het beschouwd als een reserve antibioticum voor een gerichte behandeling (d.w.z. bij een bewezen gevoeligheid). Ceftazidim/avibactam wordt langzaam IV toegediend (over 2 uur).
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #3 percent} Meropenem
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #7 percent} Voriconazole
{result #8 percent} Vancomycine
Je bent iemand die houdt van actie en avontuur. Het woord āvervelingā staat niet in jouw woordenboek: je gaat graag uitdagingen aan en het liefst meerdere tegelijkertijd! Door jouw enthousiasme ervaar je hierdoor snel weerstand, zowel op het werk als privĆ©. Laat je hierdoor echter niet ontmoedigen, maar wees wĆ©l realistisch in wat je aan kan. Je houdt ervan om tijd door te brengen met anderen en nieuwe mensen te ontmoeten. Je bent sportief en houdt van zowel korte als lange inspanningen, maar ook hier loop je vaak tegen blessures wegens je enthousiasme.
Wist je dat?
Ciprofloxacine is een antibioticum dat behoort tot de klasse van fluoroquinolones. Het zijn breedspectrum antibiotica die voornamelijk worden gebruikt als gerichte therapie (d.w.z. bij een bewezen gevoeligheid) omwille van het frequent optreden van resistentie. Ciprofloxacine heeft een goede biologische beschikbaarheid, en is daarom een geschikte middel voor een IV/PO switch. Bij een PO toediening moet gelet worden op de interactie met twee- en driewaardige kationen (bv. calcium in zuivelproducten, magnesium, ijzer en aluminium). Daarom wordt de inname van deze middelen minstens 2 uur gespreid. Fluoroquinolones kunnen een QT-verlenging veroorzaken, en moeten daarom met voorzichtigheid gebruikt worden in combinatie met andere QT-verlengende medicatie. Andere belangrijke bijwerkingen zijn tendinitis, peesruptuur en fotosensibiliteit. Beschermen tegen de zon en goed insmeren tijdens een behandeling zijn dus aanraders!
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #3 percent} Meropenem
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #7 percent} Voriconazole
{result #8 percent} Vancomycine
Je bent een eeuwige twijfelaar: elke beslissing, groot of klein, weeg je zorgvuldig af! Je hebt een levendige fantasie en trekt er graag op uit. Nieuwe ervaringen opdoen en culturen ontdekken zijn dan ook helemaal jouw ding. Je voelt je aangetrokken tot mensen met gelijkaardige eigenschappen en je kan zeer gepassioneerd geraken in je relaties. Hoewel je graag omringd bent door anderen, koester je ook je tijd alleen. Jouw ideale dag is een actieve dag, die je kan afsluiten met een stevige kaas en een lekker wijntje.
Wist je dat?
Voriconazole behoort tot de azoles en is een antifungaal middel met een brede werking tegen verschillende schimmels. Sinds de opkomst van een nieuwer azole (nl. isavuconazole) wordt het minder gebruikt, maar het blijft zeker zijn waarde behouden (bv. bij aspergillose). De plasmaconcentraties kunnen sterk variƫren waardoor deze nauwgezet moeten worden opgevolgd met Therapeutic Drug Monitoring (TDM). Te hoge concentraties kunnen namelijk leverfunctiestoornissen, visusstoornissen en hallucinaties veroorzaken. Voriconazole heeft veel interacties met andere geneesmiddelen aangezien het zowel een remmer als substraat is van verschillende CYP450-enzymen. Daarnaast kan het fototoxische huidreacties geven bij langdurig gebruik. Beschermen tegen de zon en goed insmeren zijn dus aanraders! Voriconazole is zowel in IV als PO vorm beschikbaar. Vetrijke maaltijden verminderen de opname van voriconazole, daarom wordt dit bij voorkeur 1 uur voor of 2 uur na de maaltijd ingenomen.
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #7 percent} Voriconazole
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #3 percent} Meropenem
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #8 percent} Vancomycine
Je bent iemand die ās morgens traag op gang komt en eerst een stevig ontbijt met een kop koffie nodig heeft. Eens je de ochtend hebt doorstaan, ben je een ware optimist die het leven toelacht. Je bent ambitieus en focust je graag op een specifieke taak. Als er belangrijke beslissingen worden genomen, neem je hier je hier graag jouw tijd voor. Je verkiest een rustige wandeling door het park boven een hardlooprondje.
Wist je dat?
Vancomycine is een glycopeptide antibioticum dat actief is tegen een smal spectrum van grampositieve bacteriƫn (vnl. stafylokokken en streptokokken) en tegen Clostridioides difficile. Voor systemische infecties moet het intraveneus worden toegediend omdat het gastro-intestinaal niet wordt geabsorbeerd. Dit kan zowel via een continue (bij voorkeur) als intermittente toediening. Een langzame toediening is steeds noodzakelijk om pseudo-allergische reacties (vb. red man syndroom) en flebitis te voorkomen. Bij de start van een behandeling wordt een oplaaddosis gegeven, nadien wordt de concentratie in het bloed opgevolgd via Therapeutic Drug Monitoring (TDM) omwille van het nauw therapeutisch-toxisch venster. Voor de behandeling van C. difficile infecties, waarbij een orale toediening noodzakelijk is, kan de apotheker vancomycine capsules of een orale oplossing bereiden.
Jouw match met andere antimicrobiƫle middelen:
{result #8 percent} Vancomycine
{result #1 percent} Amoxicilline/clavulaanzuur
{result #2 percent} Ceftriaxone
{result #3 percent} Meropenem
{result #4 percent} Flucloxacilline
{result #5 percent} Ceftazidim/avibactam
{result #6 percent} Ciprofloxacine
{result #7 percent} Voriconazole